Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Veri Güvenliği Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.29329/pedper.2024.64

Anahtar Kelimeler:

Social studies, Digital data, Digital data security awareness

Özet

Araştırmanın temel amacı sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının dijital veri güvenliği farkındalıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmada öncelikle sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital veri güvenliği farkındalık düzeyleri belirlenmiş ve cinsiyet, sınıf düzeyi, günlük ortalama bilgisayar kullanım süresi ile günlük ortalama sosyal medya kullanım süresi değişkenlerine göre anlamlı farklılık olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın temel amacı ve araştırma soruları doğrultusunda, araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmaya 2022-2023 eğitim öğretim yılında Türkiye’deki 15 farklı devlet üniversitesinde öğrenim gören 384 sosyal bilgiler öğretmeni adayı katılmıştır. Veri toplama aracı olarak Dijital Veri Güvenliği Farkındalığı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden yararlanılmasının yanı sıra bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü ANOVA kullanılmıştır. Araştırmada sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının dijital veri güvenliği farkındalık düzeylerinin çok yüksek olduğu görülmüştür. Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital veri güvenliği farkındalıklarının cinsiyete ve bilgisayar kullanım süresine göre anlamlı farklılık gösterdiği, diğer yandan sınıf düzeyi ve sosyal medya kullanım süresine göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle sosyal bilgiler öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde bilgisayar ile daha fazla etkileşime girebilecekleri olanaklar yaratılması başlıca öneriler arasında bulunmaktadır.

Referanslar

Aksoğan, M. & Atıcı, B. (2023). Akademisyenlerin dijital veri güvenliği farkındalıkları üzerine bir araştırma: Malatya Örneği. [A Research on Digital Data Security Awareness of Academics: The Case of Malatya]. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 429-439.

Al-Shehri, Y., & Clarke, N. L. (2009). Information security awareness and culture. Lulu Press.

Arat, T. & Aslan, M. M. (2021). Sosyal medyada veri güvenliği ve kişisel mahremiyet sorunu. [Data Security and Privacy Problem on Social Media]. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 35, 387-401. https://doi.org/10.31123/akil.886402.

Avcı, Ü. & Arslan, E. (2019). Dijital veri güvenliği farkındalığı ve bilgi okuryazarlığı ile alınan hizmetiçi eğitimin etkisi. [The Effect of In-Service Training with Digital Data Security Awareness and Information Literacy]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(3), 891-914.

Baker, R., Brick, J.M., Bates, N. A., Battaglia, M., Couper, M. P., Dever, J. A., Gile, K. J. & Tourangeau, R. (2013). Summary report of the aapor task force on non-probablity sampling. Journal of Survey Statistics and Methodology, 1(2), 90-143.

Bıkmaz, Z. (2017). Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin mobil güvenlik farkındalığı ve dijital veri güvenliği farkındalıklarının belirlenmesi. [Determination of Students in Department of Health Management on Mobile Security and Digital Data Security Awareness]. Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, 1(1), 22-30.

Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2020). Sosyal bilimler için istatistik. [Statistics for Social Sciences] Pegem Akademi.

Byrne, B. M. (1994). Structural equation modeling with EQS and EQS/Windows. Sage Publications.

CoHE ATLAS (2024). Sosyal bilgiler öğretmenliği. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=10192 adresinden edinilmiştir.

Creswell, J. (2012). Educational research: Planning, conducting and evaluating quantitative and qualitative research. Pearson.

Çam, H., Aslay, F. & Özen, Ü. (2019). Yükseköğretim kurumlarında bilgi güvenliği farkındalık düzeylerinin ölçümlenmesi. [Measurement of Information Security Awareness Levels in Higher Education Institutions] Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 5(2), 1-11.

Demir, R. (2019). Endüstri 4.0 ve çalışmanın anlamı: Kuşaklararası bir inceleme. [Industry 4.0 and meaning of work; an ıntergenerational study]. [Unpublished master thesis]. Uludağ Üniversitesi.

Dönmez, G. (2019). Lise öğrencilerinin bilgi güvenliği farkındalığı ile dijital okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Investigation of the relationship between information security awareness and digital literacy of high school students]. [Unpublished master thesis]. Hacettepe Üniversitesi.

Eminağaoğlu, M. & Gökşen, Y. (2009). Bilgi güvenliği nedir, ne değildir, Türkiye’de bilgi güvenliği sorunları ve çözüm önerileri. [Information Security; What is and What is not, Information Security Problems in Turkey and Some Related Solutions] Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(4), 1-15.

Eroğlu, Ş. (2018). Dijital yaşamda mahremiyet (gizlilik) kavramı ve kişisel veriler: Hacettepe üniversitesi bilgi ve belge yönetimi bölümü öğrencilerinin mahremiyet ve kişisel veri algılarının analizi. [The Concept of Privacy and Personal Data in Digital Life: Analysis of Perceptions of Students' at Hacettepe University Department of Information Management] Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 35(2), 130-153. https://doi.org/10.32600/huefd.439007.

Farooq, A., Isoaho, J., Virtanen, S. & Isoaho, J. ( 2015, August 20-22). Information security awareness in educational institution: An analysis of students’ individual factors. In IEEE Trustcom/BigDataSE/ISPA. Helsinki, Finlandiya.

Gastwirth, J. L., Gel, Y. R. & Miao, W. (2009). The impact of Levene’s test of equality of variances on statistical theory and practice. Statistical Science, 24(3), 343-360.

George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.

Gkioulos, V., Wangen, G., Katsikas, S. K., Kavallieratos, G. & Kotzanikolau, P. (2017). Security awareness of the digital natives. Information, 8(42), 1-13. https://doi.org/10.3390/info8020042.

Göldağ, B. (2021). Üniversite öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeyleri ile dijital veri güvenliği farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Investigation of the Relationship between Digital Literacy Levels and Digital Data Security Awareness Levels of University Students] E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(3), 82-100. https://doi.org/10.19160/e-ijer.950635.

Hassan, R., Wahi, W., Ismail, N. H. A., & Awwad, S. A. B. (2022). Data security awareness in online learning. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 13(4). 276-282.

Hızmalı, M. & Tosun, N. (2022, August 20-21). Üniversite öğrencilerinin dijital veri güvenliği farkındalıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Examination of University Students' Digital Data Security Awareness in Terms of Various Variables]. In 14. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi. Online, Türkiye.

Hootsuite (2021). Digital 2021: Global overview. https://hootsuite.widen.net/s/zcdrtxwczn/digital2021_globalreport_en

Hu, L. T and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-55.

Huck, S. W. (2012). Reading statistics and research. Pearson.

Kara, S. (2021). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri ile web ortamında bilgi arama ve yorumlama stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Examination of the relationship between digital literacy levels of teacher candidates and information search and interpretation strategies in the web environment] [Unpublished master thesis]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.

Karacı, A., Akyüz, H. İ. & Bilgici, G. (2017). Üniversite öğrencilerinin siber güvenlik davranışlarının incelenmesi. [Investigation of Cyber Security Behaviors of University Students] Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2079-2094. https://doi.org/10.24106/kefdergi.351517.

Karaduman, H. & Öztürk, C. (2014). Sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital vatandaşlık tutumlarına etkisi ve dijital vatandaşlık anlayışlarına yansımaları. [The Effects of Activities for Digital Citizenship on Students' Attitudes toward Digital] Journal of Social Studies Education Research, 5(1), 38-78.

Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.

Korkmaz, E. V. (2018). Üniversite öğrencilerinin internet ve veri güvenliği farkındalıkları [Internet and Data Security Awareness of University Students]. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(25), 2222-2229. https://doi.org/10.26450/jshsr.570.

OECD (2020). Dealing with digital security risk during the coronavirus (COVID-19) crisis. https://read.oecd-ilibrary.org/view/?ref=128_128227-6a62c37d6b&title=Dealing-with-digital-security-risk-during-the-coronavirus-(COVID-19)-crisis

Özerbaş, M. A., Mayrambek Kızı, A. & Safi, B. N. (2023). Kırgizistan’daki üniversite öğrencilerinin dijital veri güvenliği farkındalık düzeyleri. [Digital Data Security Awareness Levels of University Students in Kyrgyzstan] Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(1), 383-401. https://doi.org/10.37217/tebd.1193412

Öztürk, İ. & Çakır, R. (2022). Öğretmenlerin sınıf ortamında dijital oyunlardan yararlanmaları ve dijital veri güvenliği farkındalıkları. [Teachers' Utilising of Digital Games and Digital Data Security Awareness in Classrooms] Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 123-146.

Rezgui, Y. & Marks, A. (2008). Information security awareness in higher education: An exploratory study. Computers & Security, 27(7-8), 241-253. https://doi.org/10.1016/j.cose.2008.07.008.

Sapanca, H. F. ve Kanbul, S. (2022). Risk management in digitalized educational environments: Teachers’ information security awareness levels. Frontiers in Psychology, 13(986561), 1-11. doi: 10.3389/fpsyg.2022.986561.

MoNE (2024). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. [Social Studies Curriculum]. https://mufredat.meb.gov.tr/

Tabachnick, G. B. & Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistics (4th Ed.). Allyon and Bacon Press.

Taha, N. & Dahabiyeh, L. (2021). College students information security awareness: A comprasion between smartphones and computers. Education and Information Technologies, 26, 1721-1736. https://doi.org/10.1007/s10639-020-10330-0 .

Tarhan, N. (2022). Digital data security awareness: A study with pharmacy students. FABAD Journal of Pharmaceutical Sciences, 47(2), 193-200.

Törley, G. (Ocak 29-31). The level of information security awareness of first-year university students. In Proceedings of the 11th Internaitonal Conference on Applied Informatics. Eger, Hungary.

TÜİK (2021). Hanehalkı bilişim teknolojileri (BT) kullanım araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Survey-on-Information-and-Communication-Technology-(ICT)-Usage-in-Households-and-by-Individuals-2021-37437

Wiley, A., McCormac, A. & Calic, D. (2020). More than individual: Examining the relationship between culture and information security awareness. Computers & Security, 88, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.cose.2019.101640.

Yerby, J. & Floyd, K. (2018). Faculty and staff information security awareness and behaviour. Journal of Colloquium for Information System Security Education, 6(1), 1-12.

Yılmaz, E. (2015). Öğretmenlerin dijital veri güvenliği farkındalığı. [Digital Data Security Awareness of Teachers]. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.

Yılmaz, E., Şahin, Y. L. & Akbulut, Y. (2016). Öğretmenlerin dijital veri güvenliği farkındalığı. [Digital Data Security Awareness of Teachers]. Sakarya University Journal of Education, 6(2), 26-45. https://doi.org/10.19126/suje.29650.

Yayınlanmış

2024-12-01

Nasıl Atıf Yapılır

Genç, Y., & Eryılmaz, Önder. (2024). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Veri Güvenliği Farkındalıklarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Pedagogical Perspective, 3(2), 311–324. https://doi.org/10.29329/pedper.2024.64